L-arjinin nedir?
L-arjinin bir amino asittir. Amino asitler, proteinlerin yapı taşlarıdır, elzem olan ve olmayan şeklinde kategorilere ayrılır.Elzem olmayan amino asitler vücutta yapılır, ancak elzem amino asitler yapılmaz.Bu nedenle dışarıdan alınmaları gerekir.
L-arjinin, yarı-gerekli olarak kabul edilir. Kan akışının düzenlenmesi, mitokondriyal işlev ve hücresel iletişim dahil olmak üzere çeşitli vücut süreçleri için gerekli olan bir sinyal molekülü olan nitrik oksidin (NO) üretimi için gereklidir.
L-arjinin vücudunuzda çok fazla kritik role sahip olduğu için bu amino asidin eksikliği hücresel fonksiyonları ve organ fonksiyonlarını bozabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
L-arjinin birkaç şekilde üretilir. Vücut proteinlerinin parçalanması yoluyla amino asitlerden sentezlenebilir veya diyetle protein alımı yoluyla elde edilebilir.
Referans olarak araştırmalar tipik bir Batı diyetinin vücutta bulunan toplam arjininin %25-30’unu sağladığını göstermektedir. Ek olarak L-arjinin takviye alınarak elde edilebilir.
L-arjinin hangi yiyeceklerde bulunur?
Et, kümes hayvanları, süt ürünleri, kabuklu yemişler, soya ürünleri ve balık gibi protein açısından zengin bazı yiyeceklerde L-arjinin bulunur. Gıdalardan ortalama günlük L-arjinin alımının 4-6 gram olduğu bilinmektedir.
- Yer fıstığı: 3.400 mg
- Çam fıstığı: 2.400 mg
- Ceviz: 2.200 mg
- Buğday tohumu: 2.200 mg
- Soya fasulyesi: 2.200 mg
- Fındık: 2.000 mg
- Karides: 1.700 mg
- Tavuk: 1.400 mg
- Ton balığı: 1.200 mg
- Yulaf gevreği: 850 mg
L-arjininin eksikliği veya fazlalığı durumunda ne olur?
L-arjinin eksikliği özellikle yaşlılıkta, hastalıklar sırasında veya stres durumlarında ortaya çıkar ve bağışıklık sistemini etkiler.
Eksiklik Belirtileri:
- Yüksek tansiyon
- Enfeksiyona duyarlılık
- Yara iyileşme bozuklukları
- Huzursuzluk ve uykusuzluk
Genellikle bu koşullar beslenmenizi değiştirerek kontrol altına alınabilir. Fakat beslenme tek başına yeterli olmayabilir, ek takviyeler almak gerekebilir.
Yüksek doz alındığında endişelenmek gerekmez. Çünkü L-arjinin vücutta çok iyi tolere edilir. Günlük yaklaşık 10 g’lık dozlarda genellikle kendiliğinden geçen hafif yan etkilere sebep olabilir. Ayrıca erektil disfonksiyonu tedavi etmek ve kan basıncını düşürmek için kullanılan ilaçlarla etkileşime girebilir. Hayvan deneylerinde L-arjinin sadece vücut ağırlığının kilogramı başına yaklaşık 10 g seviyelerinde toksiktir.
L-arjininin vücuttaki görevleri nelerdir?
- Kan dolaşımını ve tansiyonu düzenler
- Sperm oluşumunda merkezi bir rol oynar
- Vücudun kendi kolajenini ve proteinini oluşturmasına yardımcı olur
- Üre metabolizması yoluyla vücudu detoksifiye etmeye yardımcı olur
- Büyüme hormonlarının salınımını etkiler
- Düzgün işleyen bir bağışıklık sistemi için de önemlidir
- Sağlıklı kas yapımını destekler
- Özellikle folik asit, B6 ve B12 vitamini ile kombine edildiğinde arteriyoskleroz (vasküler kireçlenme) tedavisinde etkin rol oynar
- Erektil disfonksiyon tedavisini destekler
- Saç dökülmesi ve kulak çınlaması gibi durumlarda kılcal damar dolaşımını iyileştirmek için kullanılır
- İnsülin direncinde ve diyabette kullanılır
L-arjininin Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Etkileri
L-arjinin, bağışıklık sistemi üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir ve zayıf bağışıklık sistemine karşı yardımcı olur.
Yapılan çalışmalarda L-arjinin takviyesinin birçok hastalıkta veya şiddetli stres durumunda bağışıklık sistemini güçlendirebileceği sonucuna varılmıştır. Özellikle sık sık hasta olanlar, kronik hastalar ve hızlı bir şekilde enfeksiyon kapan kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirmek için idealdir.
L-arjinin, kolajen oluşumunun artmasını sağlar. Kolajen, yara iyileşmesi için önemlidir. Bu doğrultuda L-arjininin yara iyileşmesi üzerinde olumlu bir etkisi olduğu da bulunmuştur.
L-arjininin Enflamasyon Üzerindeki Etkileri
Bağışıklık fonksiyonu, yara iyileşmesi ve organ perfüzyonu gibi önemli fizyolojik süreçlerde L-arjinin takviyesi ile enflamasyonu azaltmak sağlıklı bir seçenektir.
İltihaplanmayı (enflamasyonu) takiben hastalarda azalmış arjinin düzeyini eski haline getirmek için makul bir terapötik seçenek olarak kabul edilmiştir.
L-arjininin Kardiyovasküler Sistem Üzerindeki Etkisi
Yüksek tansiyon ve kardiyovasküler problemler toplumumuzda her zamankinden daha hızlı ve yaygın olarak görülmektedir (1).
L-arjinin, vasküler sistemde dolayısıyla kan basıncı ve kan akışında önemli bir rol oynar. Daralan damarlar zayıf kan dolaşımı ve yüksek tansiyon ile sonuçlandığından, amino asidi kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde kullanmak mantıklıdır.
Arteriyoskeleroz, esas olarak arteriyel damar sisteminin kalsifikasyonunu tanımladığından tanı eksikliği veya yanlış tedavi sonucu kalp krizi ve felç riski büyük ölçüde artar. B vitaminleri, L-arjinin ile kombinasyon halinde kanımızdaki homosistein seviyesini düşürür. Homosistein, protein metabolizması sırasında vücut tarafından oluşturulan bir maddedir. Yüksek konsantrasyonlarda kolesterole benzer şekilde kan dolaşımını engelleyebilir.
Yapılan çalışmalara göre ayrıca L-arjinin ile oral takviyenin hem sistolik hem de diyastolik kan basıncını önemli ölçüde düşürdüğüne dair fazla sayıda kanıt vardır.
Akut kalp krizinde de arteriyoskelerozun bir sonucu olarak insan vücudundaki arterler daralır. Sonuç olarak en kötü durum da kalp krizidir ve kısıtlı veya hatta tamamen kesintiye uğramış kan akışı görülebilir. Yapılan çalışmalara göre akut kalp krizi geçirmiş kişilere L-arjinin sorunsuz bir şekilde uygulanabilir.
L-arjininin Diyabet Üzerindeki Etkileri
Son otuz yılda şeker hastalarının sayısı önemli ölçüde arttı. Yapılan çalışmalarda L-arjinin diğer amino asitlerle birlikte alındığında diyabetin etkilerini azalttığı gösterilmiştir.
Tip 2 diyabet esas olarak insülin duyarlılığı azalmış yaşlı kişileri etkiler. Tıbbi araştırmalar, bu bağlamda L-arginin takviyelerinden umut verici sonuçlar göstermiştir.
Diyabetin önlenmesi için yapılan çalışmalarda bozulmuş glukoz toleransından muzdarip kişilerin L-arjinin almaktan fayda görebileceği belirtilmiştir. L-arjinin amino asidi diğer etkilerinin yanı sıra, pankreastaki önemli beta hücrelerinin yenilenmesi üzerinde faydalı bir etkiye sahiptir.
L-arjininin Erektil Disfonksiyon Üzerindeki Etkileri
Özellikle yaş ilerledikçe erkeklerde ortaya çıkan ereksiyon bozukluklarının altta yatan sebebi dolaşım sorunlarıdır. Bunun nedeni de damarların düşük esnekliğidir.
L-arjininin başka bir etki alanı cinselliktir. Erektil disfonksiyonu olan kişiler bu amino asitten yararlanabilir. Pek çok ürolog ve androlog, yüksek L-arjinin dozlarının erkeklerdeki ereksiyon problemlerini ortadan kaldırabileceği konusunda hemfikirdir. Bunun başlıca nedeni, daha fazla kanın akmasına izin veren vazodilatör etkidir.
L-arjinin nitrik oksit (NO) üretimini artırabilir ve bu nitrik oksit ereksiyonlarda merkezi bir rol oynar. L-arjinin takviyesinin erektil disfonksiyonu olan erkeklerde NO seviyesi üzerinden faydalı bir etkiye sahip olabileceğini ve bunun da potenste iyileşmeyi sağladığını destekleyen çalışmalar vardır.
L-arjinin sadece ereksiyonun gelişiminde değil, aynı zamanda sperm oluşumunda da rol oynar. L-arjinin amino asidi kullanımının sperm sayısını ve hareketliliğini artırmak için kullanılıp kullanılamayacağı ve ne ölçüde kullanılabileceği araştırma kapsamında tartışmalıdır. Ancak bu varsayımı destekleyen çalışmalar vardır.
L-arjininin Kas Geliştirme ve Spor Performansı Üzerindeki Etkileri
L-arjininin güç, dayanıklılık ve yenilenme yeteneği üzerinde bir dizi olumlu etkisi gösterilmiştir. Bunun sebeplerinden biri de büyüme hormonlarının salgılanmasını desteklemesidir.
L-arjininin Anksiyete Üzerindeki Etkileri
Yapılan çalışmalarda L-arjinin amino asidinin anksiyete bozukluklarının tedavisinde diğer takviyelerle birlikte kullanıldığında olumlu etkileri olduğu gözlenmiştir.
REFERANSLAR
- McRae MP. Therapeutic Benefits of L-Arginine: An Umbrella Review of Meta-analyses. J Chiropr Med. 2016 Sep; 15(3): 184–189. Published online 2016 Sep 10. doi: 10.1016/j.jcm.2016.06.002
- Morris CR, Reeves JH, Martindale RG. Acquired Amino Acid Deficiencies: A Focus on Arginine and Glutamine. Nutr Clin Pract, 2017 Apr;32 (1_suppl): 30S-47S. doi: 10.1177/0884533617691250
- Luiking YC, Engelen M, Deutz N. Regulation of Nitric Oxide Production in Health and Disease. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2010 Jan; 13 (1): 97–104. doi: 10.1097/MCO.0b013e328332f99d
- Mirmiran P, Moghadam SK, Bahadoran Z. Dietary L-Arginine Intakes and the Risk of Metabolic Syndrome: A 6-Year Follow-Up in Tehran Lipid and Glucose Study. Prev Nutr Food Sci. 2017 Dec; 22 (4): 263–270. Published online 2017 Dec 31. doi: 10.3746/pnf.2017.22.4.263
- Rosenthal MD, Carrott PW, Patel J. Parenteral or Enteral Arginine Supplementation Safety and Efficacy. The Journal of Nutrition, Volume 146, Issue 12, December 2016, Pages 2594S-2600S, https://doi.org/10.3945/jn.115.228544
- Hu S, Han M, Rezaei A. L-Arginine Modulates Glucose and Lipid Metabolism in Obesity and Diabetes. Curr Protein Pept Sci 2017;18(6):599-608. doi: 10.2174/1389203717666160627074017.
- Bednarz B, Jaxa-Chamiec T, Maciejewski P. Efficacy and Safety of Oral L-Arginine in Acute Myocardial Infarction. Results of the multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled ARAMI pilot trial. Kardiol Pol. 2005 May;62:421-7.PubMed PMID: 15928719
- Stanislavov R, Nikolova V. Treatment of Erectile Dysfunction with Pycnogenol and L-Arginine. J Sex Marital Ther. 2003 May-Jun;29:207-13. PubMed PMID: 12851125
- Lakhan SE, Vieira KF. Nutritional and Herbal Supplements for Anxiety and Anxiety-Related Disorders: Systematic Review. Nutr J. 2010 Oct 7;9:42. PubMed PMID: 20929532