Glutatyon, sağlığımız için önemi giderek artan, kükürt içeren bir proteindir. İndirgenmiş (azaltılmış) glutatyon veya aktif glutatyon (GSH) etkili form olarak adlandırılır. Vücuttaki her hücrede bulunur ve karaciğerdeki amino asitlerden üretilir. 

Glutatyon, temel amino asitlerin bir bileşenidir. Büyük ölçüde üç amino asitten oluşur, bunlar glutamin, glisin ve sisteindir. İnsan vücudunun serbest radikallerle savaşmasına yardımcı olur (3). 

Sentetik glutatyon hayvansal kaynaklı olmayan saf bir besin takviyesi olduğu için veganlar tarafından da tereddüt edilmeden alınabilir.

Glutatyon veya L-Glutatyon (kimyasal adıyla γ-L-glutamil-L-sisteinilglisin) vücut tarafından üretilen, glutamin, glisin ve sistein olmak üzere üç amino asitten oluşan endojen bir hücresel antioksidandır. Tripeptid glutatyon, bir radikal temizleyici görevi görür, beyni ve sinirleri korur, lipitlerin peroksidasyonunu önler. Hücresel glutatyon eksikliğinin neden olduğu oksidatif stres, erken hücre yaşlanmasındaki ana faktörlerden biridir ve sayısız sistemik semptoma yol açabilir (11).

Glutatyon yalnızca güçlü bir antioksidan değildir. Aynı zamanda C vitamini, E vitamini ve alfa lipoik asit gibi diğer önemli antioksidanları da yeniden etkinleştirir. Bu nedenle glutatyon genellikle “ana antioksidan” olarak bilinir. Glutatyon ayrıca detoksifikasyonda önemli bir rol oynar (9, 11).

İndirgenmiş (azaltılmış) Glutatyon Nedir?

İndirgenmiş glutatyon suda çözünen bir moleküldür. Okside ve redükte olmak üzere iki formda bulunmaktadır. Bu formların oranı hücrenin antioksidatif kapasitesini belirler. Bu bir döngüdür, vücudun detoksifikasyon sistemidir. Bu sebeple indirgenmiş glutatyonun azalması birçok sağlık sorununa neden olacak oksidatif hasar oluşturur (11).

Biyolojik olarak aktif olan sadece indirgenmiş glutatyondur. İndirgenmiş glutatyon, serbest radikallere bir elektron verebilir ve böylece serbest radikalleri zararsız hale getirebilir. Bu süreçte glutatyon, glutatyon disülfide (GSSG) oksitlenir ve bir antioksidan görevi görmesi için önce indirgenmiş glutatyona geri dönüştürülmesi gerekir (3).

İndirgenmiş glutatyon;

En etkili antioksidandır, serbest radikalleri vücuttan uzaklaştırmaya yardımcı olur (3). Çoğu enzimin çalışmasına katkıda bulunarak metabolik olaylarda görev alır. Diğer antioksidanlardan olan E ve C vitaminin sentezlenmesinde rol oynar. Neden indirgenmiş glutatyon almalısınız?

Neden indirgenmiş glutatyon almalısınız?

Yaş ile birlikte üretimi azalır ve bazı durumlarda vücudu gerektiği kadar korumak için artık yeterli olmamaktadır.

Bağırsağa iner inmez glutatyon molekülleri, bu molekülleri yararsız bileşiklere dönüştüren gama-glutamil transpeptidazlar adı verilen bağırsak enzimleri ile çevrilir. Ancak bazı moleküller bu saldırıdan kaçarlar: hatta enzimler tarafından oksitlenmeden önce bağırsak bariyerini geçerler ve böylece tamamen işlevsel olarak kan dolaşımına girerler.

Ana Antioksidan Olan Glutatyonun Etkisi

Oksidatif stres hücre yaşlanması, bilişsel gerileme veya hastalık gibi her durumda merkezi bir rol oynar. Serbest radikaller vücut tarafından hastalıklarla savaşmak için kullanılır. Ancak serbest radikallere aşırı maruz kalmak hücreleri yok eder (11).

Serbest radikallerin bu olumsuz etkisinden kaçınmak için vücutta antioksidan sistemi etkin bir rol oynar. Bu antioksidanların bazıları besin yoluyla (C vitamini, E vitamini, glutatyon gibi) alınır bazıları ise vücudun kendisi tarafından üretilir.

Glutatyon, antioksidanlar arasında çok özel bir konuma sahiptir. Bunun nedeni diğer antioksidanları daha reaktif hale getirmek için glutatyona ihtiyaç duyulmasıdır. Glutatyon olmadan vücudun tüm antioksidan sistemi başarılı bir şekilde çalışamaz. Bu sebeple sağlığımız için glutatyonun önemi oldukça büyüktür (3, 9).

Glutatyonun temel işlevleri şunlardır:

Antioksidan etki: Glutatyon vücudumuzdaki en önemli ve güçlü antioksidandır. Hücre metabolizmasında vazgeçilmez bir rol oynar ve bu işlevle çok etkili bir çöpçüdür (9).

Canlılık, enerji ve performansta artış: Glutatyon, kırmızı kan hücrelerinin zarındaki kükürt içeren proteinlerin parçalanmasını önler ve böylece işlevlerini destekler. Oksijenin tüm dokulara ve hücrelere taşınmasını sağlamak eritrositlerin görevi olduğundan glutatyon da oksijenlenme üzerinde olumlu etkiye sahiptir (12).

Karaciğer koruması: Glutatyon, karaciğere zarar veren sayısız maddeyi etkisiz hale getirebilir (1).

Detoksifikasyon: Karaciğeri detoksifiye etmeye ek olarak glutatyon ayrıca diğer hücrelerdeki toksinlerin ve metabolik atık ürünlerin parçalanmasını da artırır (1).

Ateroskleroz: Glutatyon, antioksidan etkisi sayesinde kötü kolesterolün (LDL) oksidasyonunu önler. Bu kötü kolestrol kardiyovasküler hastalıklar için bir risk faktörüdür (13).

Önemli ve hayati maddelerin geri dönüştürücüsü: Glutatyon belirli radikalleri temizleme yeteneğine de sahiptir. Oksijen radikalleri ile tepkimeye girerek serbest radikallerin olumsuz etkilerini ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Böylece aktif formda bu hayati maddeler vücut tarafından tekrar kullanılabilir (3).

Genetik kontrol fonksiyonu: Glutatyon sağlıklı hücre büyümesi, bozulmamış hücre bölünmesi ve üremesi için önemlidir. Glutatyon vücudun kendisi tarafından sentezlenebilir. Bununla birlikte, glutatyon sentezleme yeteneği yaşla birlikte büyük ölçüde azalır. Stres ve çevresel toksinlere fazlaca maruz kalma birçok insanda kronik olarak düşük hücresel glutatyon seviyelerine yol açar.

Uzun süreli düşük glutatyon seviyeleri, kronik veya dejeneratif hastalıklara yol açabilir. Kandaki düşük glutatyonun nedeni antioksidan ve detoksifiye edici etkileri nedeniyle artan glutatyon tüketimidir. Teknolojinin neden olduğu çevre kirliliği, ozon, radyasyon ve diğer işlemler çevremizdeki serbest radikallerin sayısını büyük ölçüde artırmıştır. Gıda katkı maddeleri, aşırı güneşlenme, stres, bazı hastalıklar, ağır metallere maruz kalma, sigara, uyuşturucu, bağımlılık yapıcı maddeler, ilaçlar veya aşırı fiziksel ve zihinsel efor da oksidasyon süreçlerinde fazla bir artışa neden olur (3).